GEMATOLOGIK KASALLIKLAR BILAN DAVOLANAYOTGAN BOLALAR UCHUN MAKTABGACHA VA UMUMIY O‘RTA TA’LIMNI TASHKIL ETISH USULLARI
Keywords:
gematologiya, maxsus ta’lim, individual yondashuv, inklyuziv ta’lim, pedagogik qo‘llab-quvvatlash, zamonaviy texnologiyalar.Abstract
Ushbu maqolada gematologik kasalliklar bilan uzoq muddatli davolanishda bo‘lgan bolalar uchun maktabgacha va umumiy o‘rta ta’limni tashkil etish masalalari yoritilgan. Gematologik kasalliklar bilan og‘rigan bolalar muntazam ravishda shifoxonalarda yoki uy sharoitida davolanishi sababli ular an’anaviy ta’lim jarayonidan chetda qolishadi. Bu esa nafaqat ularning intellektual rivojlanishiga, balki psixologik va ijtimoiy moslashuviga ham salbiy ta’sir ko‘rsatadi.
Maqolada bunday bolalar uchun ta’limni moslashtirish zarurati, individual yondashuv asosida o‘qitish metodlari, zamonaviy pedagogik texnologiyalardan foydalanish, masofaviy ta’lim imkoniyatlarini kengaytirish va maxsus psixologik-pedagogik qo‘llab-quvvatlash usullari tahlil qilinadi. Shuningdek, dunyo tajribasi va milliy amaliyot asosida samarali ta’lim usullarini joriy etish bo‘yicha ilmiy takliflar beriladi.
Tadqiqot davomida shifoxona maktablari, uy sharoitida ta’lim berish, moslashtirilgan o‘quv dasturlari, audiovizual va interfaol o‘quv materiallaridan foydalanish, o‘yin orqali o‘qitish kabi metodlar tahlil qilindi. Xalqaro tajriba asosida Germaniya, AQSh va Buyuk Britaniya singari davlatlarda gematologik kasalliklari bo‘lgan bolalar uchun maxsus ta’lim tizimlari yo‘lga qo‘yilgani va bu tajribalarni O‘zbekiston ta’lim tizimiga tatbiq etishning dolzarbligi ko‘rsatib o‘tildi.
Maqolada, shuningdek, logoped-defektolog va psixologlarning roli, maxsus o‘qituvchilar tayyorlash dasturlari hamda shifokorlar bilan pedagoglarning hamkorligi muhimligi haqida so‘z yuritiladi. Bunday yondashuv bolalarning ta’lim olish huquqini ta’minlash bilan birga, ularning jamiyatga integratsiyalashuvini ham yengillashtiradi.
Ushbu maqola ta’lim va tibbiyot sohasi mutaxassislari, defektologlar, logopedlar va o‘qituvchilar uchun muhim metodik qo‘llanma bo‘lib xizmat qilishi mumkin.
References
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. – Toshkent, 2023.
O‘zbekiston Respublikasi “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonuni, 2020-yil 23-sentabr.
O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi. “Inkluziv
O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi. “Gematologik kasalliklarga chalingan bolalar uchun tibbiy va psixologik yordam ko‘rsatish tartibi”. – Toshkent, 2022
Xolmatova M., Saidov A. “Logopediya va defektologiya asoslari”. – Toshkent: Fan, 2022.
Toshkent Davlat Pedagogika Universiteti. “Maxsus pedagogika: nazariya va amaliyot”. – Toshkent, 2020.
Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST). “Children’s Health and Education: A Global Perspective”. – Geneva, 2022.
www.who.int – Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST) rasmiy sayti.
www.unesco.org – UNESCO rasmiy veb-sayti, inkluziv ta’lim bo‘yicha materiallar.
www.mpedu.uz – O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligining rasmiy sayti.
www.ssv.uz – O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligining rasmiy sayti.
